Druk 3D w kontakcie z żywnością – tak czy nie? 0
Druk 3D w kontakcie z żywnością - tak czy nie?

Wielu z nas, szczególnie w obecnym czasie spędzanym w większości w domu, znajduje sobie nowe zajęcia i odkrywa w sobie nowe talenty. A może by tak połączyć dwa hobby i wykorzystać druk 3D w kuchni? Czy jest to w ogóle możliwe? Jak zrobić to z głową? Sprawdźcie sami!

W sklepach można znaleźć wiele akcesoriów kuchennych. Dostępne foremki i różnego rodzaju wałki do ciasta dają wiele możliwości spersonalizowania swoich wypieków. Niestety, czasami to nie wystarczy – potrzebujemy konkretnego modelu, który nie jest dostępny w sklepach. Co zrobić w takiej sytuacji? Wydrukować go w domu! Poniżej kilka pomysłów, w jaki sposób drukarki 3D mogą przyczynić się do rozwoju Waszych umiejętności kulinarnych. :)

 

 

Ciekawe pomysły na gadżety kuchenne drukowane w 3D

Foremki do ciastek

W bazach z modelami do druku 3D można znaleźć ogromne ilości modeli foremek. Na pewno uda się dobrać coś ciekawego! Z naszej strony polecamy uroczą lamę i Spongeboba. Pamiętajcie o odpowiedniej wysokości krawędzi – dzięki temu foremki będą dokładnie ciąć ciasto, nie zostawiając nieodciśniętych śladów. Nasza lama wydrukowana została z filamentu PLA w kolorze Tuscan Orange od Print-me.

filament print-me pomarańczowy druk 3d foremka lama

Źródło: wykonanie własne

Nakładki na wałek do ciasta

Zamiast wycinać ciastka, można skorzystać ze specjalnych nakładek tworzących unikalny wzór na cieście. Podobnie jak w przypadku foremek, tak i tutaj mamy spory wybór. Najbardziej do gustu przypadł nam ten wałek – z „branżowym” wzorkiem. :) Poniższy wydrukowano z filamentu PLA od Nebuli w odcieniu Sunny Yellow.

filament nebula żółty druk 3d wałek do ciasta

Źródło: wykonanie własne

Markery do kawy

To nietypowy pomysł, ale może zainteresować amatorów kawy. Często w lokalach możemy dostać kawę ze specjalnym wzorkiem. Dzięki temu prostemu gadżetowi możemy uzyskać taki efekt w domowym zaciszu! W naszym przypadku wydrukowaliśmy go z filamentu PLA od Print-me w kolorze Tuscan Orange, tak jak wcześniej pokazana foremka lama.

 filament print-me pomarańczowy druk 3d marker do kawy miś

Źródło: wykonanie własne

Powyższe propozycje na pewno zainteresują wielu drukarzy 3D, jednak warto zastanowić się nad bezpieczeństwem korzystania z takich rozwiązań. Czy elementy wydrukowane w domu na pewno są bezpieczne dla naszego zdrowia i mogą mieć kontakt z żywnością?

Filamenty, których używa się do druku 3D takich elementów, mogą mieć certyfikaty pozwalające na bezpieczny kontakt z żywnością. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że wymagane jest także objęcie certyfikacją sprzętu (tu: drukarki 3D), na którym wytwarzamy nasze części. Niestety nikt nie certyfikuje drukarek 3D domowego użytku, z których korzysta się w warunkach nieprofesjonalnych. To uniemożliwia zaprezentowanie dań w customowych naczyniach np. w restauracjach czy barach.

 

Na co uważać, drukując w 3D akcesoria kuchenne? 

Toksyczność

Do kontaktu z żywnością oczywiście nie chcemy używać niebezpiecznych materiałów. Najlepszą opcją jest więc filament PET-G – materiał stosowany w przemyśle do opakowań spożywczych (jego forma niewzbogacona w ułatwiający druk  glikol – PET – jest stosowana do wytwarzania dobrze nam znanych butelek na napoje).
Podobną renomą cieszy się również filament PLA, znany drukarzom jako materiał biodegradowalny. Stosowany jest także w medycynie i biodruku – gdzie nieszkodliwość dla organizmu (zatem także brak toksyczności) jest warunkiem koniecznym.
Kolejny z popularnych materiałów wykorzystywanych w druku 3D – filament ABS – nie może już jednak zostać zaliczony do nietoksycznych materiałów i zwykle nie należy do materiałów rekomendowanych do używania z produktami spożywczymi.

Więcej informacji znaleźć można w tabeli przygotowanej przez FormLabs.

Rodzaj żywności

Ważne jest nie tylko w czym, ale i co chcemy przechowywać w wydrukowanych naczyniach. Wiadomo, że różne materiały różnią się odpornością chemiczną, np. na kwasy (obecne w wielu produktach do jedzenia/picia). Nie powinniśmy zatem stosować filamentu nieodpornego na te substancje do np. wyciskania cytryn. Kwas może powodować niewidoczne, powolne roztwarzanie materiału, w efekcie czego drobiny jedzenia mogą zalegać w zakamarkach. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest wtedy filament PET-G – ma dość szeroki zakres odporności chemicznej.

Bakterie i konserwacja

W czasie walki z wirusem temat ten jest jeszcze bardziej istotny. Drukowane przez nas foremki czy nakładki do narzędzi kuchennych, jak każde inne przybory mające kontakt z żywnością, należy odpowiednio myć i konserwować. Ważnym aspektem druku 3D jest to, że struktura wydruku jest warstwowa, posiada też często mikroporowatości. Dlatego właśnie ważna jest możliwość dokładnego umycia naszego sprzętu, najlepiej w dość ciepłej wodzie – tutaj najlepiej sprawdzi się znów filament PET-G. Co ciekawe, w przypadku lekarzy mających kontakt z różnymi groźnymi bakteriami, wydruki muszą być poddane solidnej sterylizacji chemiczno-termicznej. Stąd popularność w przyłbicach materiału PET-G, który jest w stanie przetrwać w takich warunkach.

Filament PLA, jako materiał biodegradowalny, nie powinien mieć częstego kontaktu z wodą. Nie oznacza to, że po kontakcie z wodą rozpłynie nam się w rękach, ale po kilku myciach na takim naczyniu mogą powstać uszkodzenia. Nie będą widoczne gołym okiem, ale mogą stanowić siedlisko bakterii.

Aby zminimalizować sprzyjające bakteriom szczeliny, zaleca się także wybór niskich warstw (0,1mm) i – o ile to możliwe – wygładzanie chemiczne.

Zawsze możemy używać wydrukowanych foremek jednorazowo – wtedy ich kontakt z bakteriami nie będzie dla nas groźny. Można pokusić się o pokrycie naszego sprzętu powłokotwórczymi substancjami, które są bezpieczne w kontakcie z żywnością, jeżeli będzie miał dość długi kontakt z pożywieniem.

Temperatura użytkowania

Warto podkreślić jeszcze, że żaden materiał do druku 3D nie przeżyje standardowego pieczenia w piekarniku ani mrożenia w zamrażarce, tym bardziej nie pozostając szkodliwym dla przechowywanej żywności. Owszem, czasami drukarze suszą swoje szpule w piekarnikach, jednak ten proces dotyczy materiału jeszcze nie przetworzonego (nie ulegnie takiej deformacji jak cienkościenna forma), a sama procedura suszenia wygląda inaczej niż chociażby pieczenie ciasta.

 filament brązowy druk 3d foremka jeż

Źródło: wykonanie własne

Jak bezpiecznie podejść do tematu?

1. Warto przemyśleć, co chcemy wydrukować.

  • Zamiast miski czy pojemnika na ciastka lepiej wydrukować foremkę do wycięcia kształtu – im krócej wydruk 3D będzie miał styczność z żywnością, tym lepiej.
  • Wydruk 3D jednorazowy zamiast wielokrotnego użytku.
  • Zastanowić się, czy środowisko, w którym będzie wykorzystany wydruk, jest bezpieczne dla wybranego materiału (temperatura, wilgoć, obecność związków chemicznych).

2. Odpowiednio dobrać filament.

  • Wybierz materiał nietoksyczny np. PLA lub (lepiej) PET-G.
  • Lepiej unikać materiału kolorowego – barwniki dodawane do filamentów nie zawsze mają znane składy. Bezpieczniejszą opcją będą filamenty w odcieniach naturalnych.

3. Przygotować drukarkę 3D.

  • Trzeba starannie wyczyścić dyszę, a najlepiej przeznaczyć jedną na druk 3D wyłącznie wybranym materiałem. To zminimalizuje szansę dostania się do naszego materiału niepożądanych substancji, np. z ABS-u, którym drukowaliśmy poprzednio.
  • Dobór materiałów komponentów hot-endu – mosiądz, z którego wykonana jest dysza, może być zanieczyszczony toksycznymi substancjami, np. ołowiem. Bezpieczniejszym w tym wypadku materiałem jest stal nierdzewna. Szczególnie należy uważać na podróbki, tam ryzyko zanieczyszczenia materiału jest większe.
  • Przemycie dokładnie stołu roboczego. Najlepiej użyć tutaj octu lub poczekać aż aceton/IPA dobrze odparuje. Dodatkowo dla pewności można przetrzeć stół na sucho.
  • W przypadku środków adhezyjnych lepiej używać tych z jak najbardziej naturalnym składem, np. wody z cukrem lub takich, które nie pozostawią śladów na wydruku, np. niebieskiej taśmy.

4. Ostatnie szlify.

  • Zdjąć element i oczyścić go z ewentualnych podpór. Należy zrobić to dokładnie.
  • Jeśli wydruk 3D jest niedokładny, widać przerwy w warstwach lub widać nadmierne nitkowanie (szczególnie w przypadku filamentu PET-G) – lepiej wydrukować model ponownie. Model po dopracowaniu będzie bezpieczniejszy w użyciu.
  • Jeśli używano środków adhezyjnych, przed pierwszym użyciem należy dokładnie umyć model.
  • Dodatkową opcją jest pokrycie wydruku żywicą epoksydową z odpowiednim atestem (zgodność z zarządzeniem Nr 10/2011 Komisji Europejskiej z dnia 14.01.2011 o materiałach i wyrobach z tworzywa sztucznego przeznaczonych do kontaktu z produktami spożywczymi).

Podsumowując – jeśli chcemy wykorzystać wydruk do kontaktu z żywnością, należy zachować ostrożność i dbałość o detale. Wiele zmiennych decyduje o stopniu bezpieczeństwa takiego wydruku. Do własnego użytku można skorzystać z jednorazowych propozycji, jeśli zaś chcielibyśmy wykorzystywać wydruki wielokrotnie, należy szczególną uwagę zwrócić na konserwację i czyszczenie takich gadżetów.

Mamy nadzieję, że wyjaśniliśmy Wam ten temat. Czy próbowaliście kiedykolwiek drukować coś używanego w kuchni? Jakie są Wasze doświadczenia w tej materii? Podzielcie się w komentarzu!

Tradycyjnie zachęcamy Was do odwiedzenia naszych profili na Facebooku i Instagramie – będziecie na bieżąco!

Icons made by Freepik from www.flaticon.com

Komentarze do wpisu (0)

Infolinia:

Telefon: 535 287 146

Email: sklep@3dreaktor.pl

więcej więcej
Producenci
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper.pl